Łatwo jest nakleić plaster dziecku (zwłaszcza ten kolorowy, z wizerunkiem bohatera
z ulubionej bajki), ale już jego odklejenie przysparza rodzicom wielu kłopotów. Podejmowane są wtedy przeróżne próby np. odwrócenia uwagi dziecka i oderwania przylepca jednym gwałtownym ruchem. Dlaczego nie jest to dobra metoda i jakie są inne popełniane przez rodziców błędów w tej kwestii?
Szybko nie oznacza bezpiecznie…
W przypadku małych dzieci rodzice często wychodzą z założenia, że plaster trzeba usunąć szybkim, zdecydowanym ruchem. Bywa, że jeden rodzic próbuje w takim newralgicznym momencie odwrócić uwagę dziecka, a drugi, korzystając z nieuwagi malucha gwałtownie odkleja plaster. Należy podkreślić, że takie postępowanie wcale nie jest właściwe i sprzyja uszkodzeniom delikatnej skóry dziecka. W literaturze medycznej są one określane jako MARSI (od ang. Medical Adhesive – Related Skin Injuries), czyli uszkodzenia skóry powstałe w wyniku zastosowania przylepców i plastrów medycznych1. Rodzic może nie widzieć w tym miejscu widocznego urazu, który mógłby go niepokoić, ale funkcja barierowa skóry jest mocna osłabiona, a to sprzyja wystąpieniu stanu zapalnego1.
Odklejanie przy użyciu alkoholu
Takie próby, bazujące na przeświadczeniu, że alkohol rozpuści klej mocujący plaster, są niedopuszczalne. Należy podkreślić, że w porównaniu do dorosłych, u małych dzieci może dochodzić do wchłaniania większej ilości niektórych stosowanych miejscowo środków. W rezultacie mogą się pojawić nawet ogólnoustrojowe działania niepożądane2,3. Wynika to z faktu, że u dzieci bariera skórna jest niedojrzała, a stosunek całkowitej powierzchni skóry do masy ciała jest większy niż u dorosłych. Szczególną grupą są noworodki. Ich skóra jest nawet od 40% do 60% cieńsza niż skóra dorosłych1. Stosując środki miejscowe (kosmetyki, środki dezynfekujące i inne preparaty) na skórę małego dziecka, należy więc zachować szczególną ostrożność i wziąć pod uwagę zwiększoną przepuszczalność skóry dla substancji obcych. Największe ryzyko związane z toksycznym działaniem składników u dzieci dotyczy, między innymi, kwasu borowego i salicylowego, kortykosteroidów, a także etanolu2,3.
Odklejanie na sucho
W przypadku małych dzieci odklejanie na sucho również nie jest najlepszym rozwiązaniem. Niektóre plastry charakteryzują się dużą siłą klejenia i wszelkie próby odklejenia mogą być dla dziecka związane z dużym bólem, ryzykiem podrażnienia lub zniweczeniem postępów w procesie gojenia rany, którą plaster chronił.
Jak wobec tego zrobić to poprawnie?
Przede wszystkim warto uprzedzić dziecko o swoich działaniach i wytłumaczyć dlaczego zmiana lub usunięcie plastra jest tak ważna (np. wspomnieć o ryzyku infekcji w przypadku jego przedłużonego użytkowania). Aby zapewnić dziecku jak największy komfort warto zastosować specjalistyczne preparaty w sprayu, dedykowane bezbolesnemu usuwaniu wszelkiego rodzaju plastrów, np. plastrów włókninowych, wodoodpornych, ale również kinesiotejpów, opatrunków samoprzylepnych, przylepców i taśm mocujących. Wybierając taki preparat warto zwrócić uwagę, aby nie zawierał on alkoholu. Substancja w nim zawarta nie powinna przenikać przez naskórek i powodować alergii. Taki preparat musi też być łatwy w użyciu i nadawać się do aplikowania na skórę pod dowolnym kątem. Wystarczy wtedy nanieść środek na przyklejony plaster lub przylepiec, a następnie odczekać dosłownie kilka sekund aż jego powierzchnia będzie wilgotna. Wtedy można już delikatnie usunąć plasterek. W przypadku bardzo mocno przyklejonego plastra można, bez obaw, powtórzyć aplikację. Jeśli mamy do czynienia z plastrami wodoodpornymi czy do kinesiotapingu trzeba odkleić róg plastra i nanieś preparat między plaster a skórę. Następnie odklejać plaster, aplikując jednocześnie preparat.
Podsumowanie
Łagodne oderwanie plastra u dziecka, wbrew pozorom, jest sztuką, a błędy mogą mieć poważne konsekwencje. Warto mieć ich świadomość, aby nie narażać dziecka na niepotrzebny stres, dodatkowe urazy lub przedłużone gojenie. Na szczęście w aptekach są dostępne preparaty, które mogą być stosowane niezależnie od wieku dziecka, a które ułatwiają ten proces.
Piśmiennictwo:
- McNichol L, Lund C, Rosen T, Gray M. Medyczne materiały przylepne
a bezpieczeństwo mpacjentów: Stan nauki. J Wound Ostomy Continence Nurs. 2013, 40(4): 365-380. - Ruszkowska L. Leki stosowane miejscowo w chorobach u dzieci. Dostęp on-line 9.06.2023 r.: https://podyplomie.pl/pediatria/12192,leki-stosowane-miejscowo-w-chorobach-skory-u-dzieci
- Kamińska E. Stosowanie leków u dzieci – czy zawsze bezpieczne? Pediatria po Dyplomie, 2011, 15 (3): 91-96.
CHIESI/MST/STI/01/07/2023
