Czym właściwie są witaminy?

Każda mama słyszy zewsząd o najróżniejszych witaminach, ale… czym one tak naprawdę są? Najprościej mówiąc – witaminy to związki chemiczne niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Ze względu na to, że nasz organizm nie jest w stanie sam ich wytwarzać, musimy przyjmować je z pożywieniem. W procesie produkcji czerwonych krwinek konieczny jest udział kwasu foliowego (B₉₎ i witaminy B₁₂, ale też B₆ i A. Konsekwencją niedoboru tych witamin może być niedokrwistość, czyli potocznie mówiąc – anemia.

Niedokrwistość (anemia) a witaminy krwiotwórcze

Do prawidłowej produkcji krwinek czerwonych niezbędne są przede wszystkim składniki budulcowe.     Jeżeli zabraknie któregokolwiek składnika niezbędnego w procesie produkcji krwinek czerwonych – powstaje niedokrwistość. Witaminy krwiotwórcze zwiększają efektywność stosowanych preparatów żelaza, co potwierdza w swoich rekomendacjach Polskie Towarzystwo Neonatologiczne.

Kluczowe witaminy krwiotwórcze to – B₁₂, B₉ (kwas foliowy) oraz B₆.

Warto wiedzieć, że aby organizm mógł przyswoić kwas foliowy, musi on najpierw ulec przekształceniu do postaci zwanej aktywnym folianem, opisywanym także skrótem 5-MTHF. Proces ten przebiega w ludzkim organizmie pod wpływem odpowiedniego enzymu. Z powodu genetycznych uwarunkowań, część osób ma enzym, który nie potrafi skutecznie przekształcić kwasu foliowego do 5-MTHF. Co ważne – badania populacyjne dowodzą, że aż około połowy kobiet w Polsce ma zaburzoną aktywność enzymu przekształcającego kwas foliowy do formy aktywnej.¹ Taka statystyka potwierdza tylko zasadność stosowania aktywnego folianu (5-MTHF), zamiast nieprzetworzonego kwasu foliowego.

Zalecane dawki witamin krwiotwórczych dla niemowląt przedwcześnie urodzonych

Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN)² oraz Polskie Towarzystwo Neonatologiczne³ określają dawki poszczególnych składników, które powinny być stosowane w żywieniu niemowląt przedwcześnie urodzonych. Dawki te podawane są w przeliczeniu na 1 kg masy ciała.

Są to następujące dawki:

• Kwas foliowy (B₉) – 35-100 µg/ kg masy ciała /dobę;
• Witamina B₁₂ – 0,1-0,77 µg/ kg masy ciała /dobę.
• Witamina B₆ – 45-300 µg/kg masy ciała /dobę

Instytut żywności i Żywienia rekomenduje dzienne spożycie poszczególnych witamin krwiotwórczych dla dzieci i młodzieży.⁴ Normy żywienia dla populacji polskiej uzależnione są od wieku.

Piśmiennictwo

1. Seremak-Mrozikiewicz A et al. Archives of Perinatal Medicine 2013; 19:12-18.
2. Agostoni C et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010;50(1):85-91.
3. Standardy Opieki nad Noworodkiem w Polsce, Polskie Towarzystwo Neonatologiczne, Wydanie IV (2021) zaktualizowane i uzupełnione
4. Jarosz M et al. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020