Rany, które przydarzają się nam na co dzień, a także te będące konsekwencja wypadków czy poważnych zabiegów, wymagają właściwego opatrzenia. Prawidłowe założenie i zmiana opatrunku są niezbędne w procesie gojenia. Odpowiednia pielęgnacja skóry na ranie, a także zapobieganie infekcjom, choć nie są tematami często poruszanymi w mediach, to stanowią bardzo przydatną i praktyczną wiedzę. Jak właściwie powinno się zmieniać opatrunek i jak często należy to robić?
O czym warto pamiętać przy zmianie opatrunku?
Po poważnych zabiegach czy w wyniku wypadku najczęściej pielęgniarka, rzadziej lekarz, zakładają nam opatrunek. Z kolei przy drobnych skaleczeniach czy małych ranach to my stajemy przed wyzwaniem opatrzenia skóry na ranie. Na co więc zwrócić uwagę podczas zakładania lub zmiany opatrunku?
Przygotowanie
Jeszcze zanim przystąpimy do zmiany opatrunku, konieczne jest, abyśmy się do tego odpowiednio przygotowali. W miarę możliwości należy wybrać czyste miejsce, w którym bez pośpiechu zmienimy opatrunek. Pod ręką należy mieć niezbędny sprzęt taki jak płyn do dezynfekcji i preparat do usuwania plastrów, plastry, bandaże, ewentualnie nożyczki. Jeśli pierwszy opatrunek został założony przez specjalistę np. pielęgniarkę czy fizjoterapeutę, warto przypomnieć sobie jak robiła to doświadczona osoba. W miarę możliwości należy postarać się odwzorować kroki wykonane przez pracownika medycznego.
Mycie i dezynfekcja
Pierwszym krokiem, jaki należy podjąć, jest dokładne umycie i dezynfekcja dłoni. Dłonie myjemy ciepłą wodą z mydłem starając się dokładnie umyć całą powierzchnię rąk, a także przestrzenie pomiędzy palcami czy pod paznokciami. Następnie, na czyste i zdezynfekowane ręce zakładamy jednorazowe rękawiczki.
Zmiana opatrunku:
- Usunięcie starego opatrunku
Jeśli obecnie na ranie znajduje się opatrunek, pierwszym krokiem jest jego usunięcie. Niezwykle ważne jest, aby podczas usuwania opatrunku nie uszkodzić skóry na ranie. Z tego względu należy unikać mocnego szarpania opatrunku, zwłaszcza jeśli doszło do uszkodzenia naskórka np. w wyniku rany po oparzeniach. Im bardziej głęboka rana, tym z większa uwagą i ostrożnością należy zdjąć opatrunek.
Jeśli stary opatrunek mocno przylega do rany, a konieczna jest jego zmiana, to można skorzystać z produktów typu Stick Off, które dzięki innowacyjnym składnikom aktywnym ułatwią odklejenie plastra. Do tego celu zaleca się wybrać produkt o krótkim składzie z ze związkami takimi jak np. silikony, które zwiększają poślizg i ułatwiają pozbycie się starego opatrunku. Produktem godnym polecenia jest wyrób medyczny Stick Off®, który może być stosowany już od 1. dnia życia, a nawet u kobiet w ciąży. Co istotne właśnie ten produkt nie zawiera alkoholu w składzie, dzięki czemu nie przesusza ani nie podrażnia skóry. Wyrób medyczny Stick Off® sprawdza się doskonale do usuwania wszystkich rodzajów opatrunków. Co więcej pozwala nie tylko na bezbolesne usunięcie starego okładu, ale także całego kleju z plastra.
Oczyszczenie rany
Po zdjęciu starego opatrunku należy zdezynfekować ranę. Do tego trzeba zastosować specjalnie dedykowany płyn o właściwościach antyseptycznych. Konieczne jest, aby przestrzegać zasad aseptyki, czyli nie należy dotykać rany ani niczego co nie jest nam w tej chwili niezbędne.
Warto także rozprawić się z mitem stosowania alkoholu na ranę. Oczywiście, w skrajnych sytuacjach, gdy nie mamy dostępu do preparatu odkażającego rany, można go zastosować, ale na co dzień nie powinniśmy go używać, ponieważ powoduje on silne podrażnienia i przesuszenie skóry.
Następnie, jeszcze zanim nałożymy opatrunek, trzeba dokładnie obejrzeć skórę na ranie. Należy zwrócić uwagę czy nie pojawia się dziwny zapach, barwa czy nietypowa wydzielina. Skóra wokół rany nie powinna także pozostawać obrzęknięta czy gorąca.
- Założenie nowego opatrunku
Ostatnim etapem jest zakładanie nowego opatrunku. Należy dopasować bandaż lub plaster do rodzaju, wielkości i głębokości rany. Jeśli masz wątpliwości w tym zakresie, skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu lub pielęgniarką.
Odpowiednio dobrany, nowy opatrunek załóż na ranę starając się jednocześnie nie dotykać uszkodzonej skóry. Jeśli ze światła rany nadal sączy się krew lub inna wydzielina możesz dodatkowo wykorzystać sterylny gazik, który nakłada się pod bandaż. Opatrunek po zmianie powinien zakrywać całą ranę. W tym momencie warto zwrócić uwagę czy opatrunek dobrze trzyma się na właściwym miejscu. Jednocześnie nie należy zbytnio ściskać rany. Jeśli miejsce uszkodzenia skóry jest mało wygodne do noszenia opatrunku czy utrudnia jego utrzymanie na miejscu możesz skorzystać z dodatkowych plastrów zabezpieczających czy bandaża elastycznego.
Jak często zmieniać opatrunek?
To jak często należy zmieniać opatrunek zależy od rodzaju rany, a także prowadzonego przez nas stylu życia. Najczęściej zmiany opatrunku dokonuje się, gdy przestaje on spełniać swoją rolę np. ulega zabrudzeniu lub odkleja się i przestaje prawidłowo chronić ranę. Jednocześnie w przypadku poważnych ran np. po zabiegu czy wypadku podstawą do określenia częstotliwości zmiany opatrunku będą wytyczne lekarza lub pielęgniarki. Należy pamiętać, że w przypadku poważnych ran zawsze warto skonsultować się ze specjalistą. Doświadczona osoba najlepiej podpowie jak właściwie opatrzeć ranę i jak często zmieniać opatrunek.
Proces gojenia się rany a wybór opatrunku
Na tempo gojenia się rany ma także wpływ to jak uszkodzona skóra będzie opatrzona. Zgodnie z wytycznymi to właśnie rodzaj opatrunku należy dopasować do rodzaju rany. Dobry opatrunek powinien utrzymać suche środowisko skóry. Ważne jest, aby bandaż lub opatrunek dobrze przylegał do powierzchni skory, ale jednocześnie nie może być zbyt ściśle założony, gdyż w procesie gojenia rany niezbędny jest swobodny przepływ krwi (już po jej opatrzeniu i zatamowaniu ewentualnego krwawienia).
Obecnie, bez względu na rodzaj uszkodzenia, zaleca się stosować opatrunki septyczne (przy poważnych ranach) lub bandaże. Takie najczęściej są przygotowane z tkanin bawełnianych z odpowiednimi dodatkami, które są hipoalergiczne. W przypadku trudno gojących się ran, lekarz specjalista może zasugerować zastosowanie opatrunku żelowego, na bazie silikonu.
Jak przyspieszyć gojenie ran – domowe sposoby
W zależności od tego jak dbamy o ranę, tak możemy zarówno przyspieszyć jak i spowolnić proces gojenia się rany. Niewątpliwie regularna zmiana opatrunku, unikanie dotykania uszkodzonego miejsca czy nie podrażnianie skóry na ranie przyspiesza proces gojenia. Z kolei jej częste dotykanie czy nienoszenie opatrunku zwiększa ryzyko zakażenia rany i podrażnienia skóry.
Warto wiedzieć, że obecnie nie zaleca się smarowania uszkodzonej skóry żadnym domowymi specyfikami, które nie mają potwierdzonego działania leczniczego. Jeśli jednak zależy nam na przyspieszeniu gojenia rany warto zastosować powyższe wskazówki, a więc regularnie oczyszczać ranę i zabezpieczać ją opatrunkami. Co więcej, należy zadbać, aby skóra na ranie była dodatkowo regularnie wietrzona i niezawilgocona.
Podsumowując, proces gojenia rany jest długotrwały i najczęściej związany z tym, że co najmniej kilka – kilkanaście razy opatrunek będziemy musieli zmienić sobie samodzielnie. Warto wiedzieć, jak robić to dobrze. Na wstępie, zwłaszcza w przypadku poważnych ran, warto skonsultować się z doświadczonym specjalistą np. pielęgniarką lub lekarzem pierwszego kontaktu, którzy podpowiedzą nam jak opatrzyć właśnie naszą ranę. Przy zmianie opatrunku, warto skorzystać z produktów typu Stick Off, które pomagają bezboleśnie pozbyć się starego opatrunku.
CHIESI/NKO/INN/04/05/2024
