Witaminy krwiotwórcze – dlaczego są tak ważne?

Co to znaczy “witaminy krwiotwórcze”? 

Co właściwie oznacza, że niektóre witaminy są „krwiotwórcze”? W skrócie – mają bezpośredni wpływ na procesy powstawania krwinek w naszym organizmie. To prawda – ich rola jest nierozłącznie związana z produkcją m.in. czerwonych krwinek (erytrocytów).

Obniżony poziom erytrocytów jest przeważnie powiązany z anemią, czyli niedokrwistością z niedoboru żelaza. Jednakże, aby zapobiegać anemii poza żelazem musimy dostarczyć organizmowi witaminy, które są odpowiedzialne za jego wykorzystanie (np. włączenie żelaza w cząsteczkę hemoglobiny). W prawidłowym procesie produkcji czerwonych krwinek niezbędne są: kwas foliowy, witamina B₁₂, ryboflawina i witamina B₆. ^1,2

B₆, B₉ i B₁₂ – czym się różnią i jaką funkcję pełnią w organizmie dziecka? 

Witamina B₆ pełni istotną rolę w syntezie białek i co ważniejsze –  jest niezbędna do produkcji hemoglobiny.³ Niedobór witaminy B₆ może wpływać negatywnie na wykorzystanie żelaza, czego skutkiem jest upośledzenie procesu powstawania hemoglobiny. To natomiast prowadzi do niedoboru żelaza, a tym samym między innymi niedokrwistości (anemii).

Witamina B₉, powszechnie znana jako kwas foliowy, jest niezbędna do syntezy DNA, czyli matrycy dla wzrostu i funkcjonowania wszystkich komórek i tkanek w organizmie.³ Jej niewłaściwy poziom może wpływać na rozwój niektórych typów nowotworów. Oprócz tego, poziom kwasu foliowego ma wpływ na takie obszary, jak:

• płodność
• regulacja cholesterolu
• niedokrwistość
• układ nerwowy (jej niedobór występuje u osób z chorobą Alzheimera i depresją).

Temat witaminy B₁₂ często pojawia się podczas rozmów o diecie wegetariańskiej i wegańskiej, gdyż nie jest wytwarzana przez organizm, a najpopularniejsze jej źródła to produkty pochodzenia zwierzęcego. Dlatego zwłaszcza w przypadku roślinnych diet, warto zadbać o jej suplementację.³ Do objawów niedoboru witaminy B₁₂ zalicza się:

• skrajne zmęczenie
• kołatanie serca
• duszności
• bladość skóry
• utrata masy ciała i apetytu.

Niedobory B₁₂ mogą też przerodzić się w niedokrwistość, wtedy występują objawy analogiczne do tych przy anemii. Głównych przyczyn niedoboru B₁₂ jest kilka – przede wszystkim niedobór tej witaminy w diecie, zespół Zollingera-Ellisona, diety wykluczające produkty pochodzenia zwierzęcego lub przebyta choroba alkoholowa.

Jakie produkty z witaminami krwiotwórczymi wybierać? 

Najlepiej wybierać takie produkty, które zaspokoją zapotrzebowanie na cały komplet witamin krwiotwórczych – B₆, B₉ i B₁₂. Istotna jest też dawka i możliwie jak najbardziej precyzyjny sposób jej odmierzenia i podania – jak dobrze wiemy, nadmiar witamin może być równie problematyczny co ich niedobór. W przypadku dzieci z grup ryzyka- np. wcześniaków- ważne jest, aby przyjmować porcję witamin dostosowaną do masy ciała dziecka² – więcej przeczytasz tutaj. Natomiast w przypadku dzieci urodzonych o czasie jak i młodzieży należy stosować dawki określone w Normach żywienia dla populacji polskiej, rekomendowanych przez Instytut Żywności i Żywienia.  Przykładowo – zapotrzebowanie niemowląt w wieku 0-6 miesięcy urodzonych o czasie pokryje dawka 150µg witaminy B₆, 50µg witaminy B₉ i 0,3µg witaminy B₁₂. ⁴

Piśmiennictwo

1. Konatkowska B. Najczęstsze problemy hematologiczne w praktyce lekarza neonatologa i pediatry. Forum Pediatrii praktycznej. 2021; 42: 36-44
2. Standardy Opieki nad Noworodkiem w  Polsce. Wydanie IV zaktualizowane i uzupełnione. Media Press; 2021
3. Gołębiowska-Staroszczyk S., Matysiak M. Rola witamin w procesie erytropoezy. Stan Med, Pediatr. 2011; 8:938-946
4. Jarosz M et al. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020

CHIESI/MST/ALL/03/01/2022_4