Co to znaczy “witaminy krwiotwórcze”?
Co właściwie oznacza, że niektóre witaminy są „krwiotwórcze”? W skrócie – mają bezpośredni wpływ na procesy powstawania krwinek w naszym organizmie. To prawda – ich rola jest nierozłącznie związana z produkcją m.in. czerwonych krwinek (erytrocytów).
Obniżony poziom erytrocytów jest przeważnie powiązany z anemią, czyli niedokrwistością z niedoboru żelaza. Jednakże, aby zapobiegać anemii poza żelazem musimy dostarczyć organizmowi witaminy, które są odpowiedzialne za jego wykorzystanie (np. włączenie żelaza w cząsteczkę hemoglobiny). W prawidłowym procesie produkcji czerwonych krwinek niezbędne są: kwas foliowy, witamina B12, ryboflawina i witamina B6. 1,2
B6, B9 i B12 – czym się różnią i jaką funkcję pełnią w organizmie dziecka?
Witamina B6 pełni istotną rolę w syntezie białek i co ważniejsze – jest niezbędna do produkcji hemoglobiny.3 Niedobór witaminy B6 może wpływać negatywnie na wykorzystanie żelaza, czego skutkiem jest upośledzenie procesu powstawania hemoglobiny. To natomiast prowadzi do niedoboru żelaza, a tym samym między innymi niedokrwistości (anemii).
Witamina B9, powszechnie znana jako kwas foliowy, jest niezbędna do syntezy DNA, czyli matrycy dla wzrostu i funkcjonowania wszystkich komórek i tkanek w organizmie.3 Jej niewłaściwy poziom może wpływać na rozwój niektórych typów nowotworów. Oprócz tego, poziom kwasu foliowego ma wpływ na takie obszary, jak:
- płodność
- regulacja cholesterolu
- niedokrwistość
- układ nerwowy (jej niedobór występuje u osób z chorobą Alzheimera i depresją).
Temat witaminy B12 często pojawia się podczas rozmów o diecie wegetariańskiej i wegańskiej, gdyż nie jest wytwarzana przez organizm, a najpopularniejsze jej źródła to produkty pochodzenia zwierzęcego. Dlatego zwłaszcza w przypadku roślinnych diet, warto zadbać o jej suplementację.3 Do objawów niedoboru witaminy B12 zalicza się:
- skrajne zmęczenie
- kołatanie serca
- duszności
- bladość skóry
- utrata masy ciała i apetytu.
Niedobory B12 mogą też przerodzić się w niedokrwistość, wtedy występują objawy analogiczne do tych przy anemii. Głównych przyczyn niedoboru B12 jest kilka – przede wszystkim niedobór tej witaminy w diecie, zespół Zollingera-Ellisona, diety wykluczające produkty pochodzenia zwierzęcego lub przebyta choroba alkoholowa.
Jakie produkty z witaminami krwiotwórczymi wybierać?
Najlepiej wybierać takie produkty, które zaspokoją zapotrzebowanie na cały komplet witamin krwiotwórczych – B6, B9 i B12. Istotna jest też dawka i możliwie jak najbardziej precyzyjny sposób jej odmierzenia i podania – jak dobrze wiemy, nadmiar witamin może być równie problematyczny co ich niedobór. W przypadku dzieci z grup ryzyka- np. wcześniaków- ważne jest, aby przyjmować porcję witamin dostosowaną do masy ciała dziecka2 – więcej przeczytasz tutaj. Natomiast w przypadku dzieci urodzonych o czasie jak i młodzieży należy stosować dawki określone w Normach żywienia dla populacji polskiej, rekomendowanych przez Instytut Żywności i Żywienia. Przykładowo – zapotrzebowanie niemowląt w wieku 0-6 miesięcy urodzonych o czasie pokryje dawka 150µg witaminy B6, 50µg witaminy B9 i 0,3µg witaminy B12. 4
Piśmiennictwo
1. Konatkowska B. Najczęstsze problemy hematologiczne w praktyce lekarza neonatologa i pediatry. Forum Pediatrii praktycznej. 2021; 42: 36-44
2. Standardy Opieki nad Noworodkiem w Polsce. Wydanie IV zaktualizowane i uzupełnione. Media Press; 2021
3. Gołębiowska-Staroszczyk S., Matysiak M. Rola witamin w procesie erytropoezy. Stan Med, Pediatr. 2011; 8:938-946
4. Jarosz M et al. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020
CHIESI/MST/ALL/03/01/2022_4
