Mikrobiota – czym jest i jaka jest jej rola?
To często pojawiający się temat, więc na początku rozwiejemy wątpliwości co do nazewnictwa – mikroflora, mikrobiota jelitowa i flora jelitowa – to nazwy wymienne, oznaczające zespół mikroorganizmów zasiedlających przewód pokarmowy. Czym właściwie jest mikrobiota jelitowa?
Wyobraźmy sobie, że nasz przewód pokarmowy to ogromna maszyneria, którą zamieszkuje ekosystem liczący nie miliony, lecz całe… tryliony drobnoustrojów! U jednego człowieka lokalizuje się od 500 do 1000 gatunków tych mikroorganizmów.1 Ich skład jest u każdego nieco inny – zależy to od wielu cech indywidualnych, między innymi wieku, a przede wszystkim od spożywanego pokarmu.
Stan mikrobioty ma ogromny wpływ na pozostałe części organizmu i szeroko rozumiane procesy fizjologiczne. Dlatego tak istotny jest fakt, że już od pierwszych dni życia mamy wpływ na skład mikroflory jelitowej.2 Możemy więc świadomie w pewnym stopniu “programować” zdrowie nasze i naszych pociech – zarówno fizyczne, jak i psychiczne – mózg i jelita żyją ze sobą w stałej, obustronnej komunikacji.3 Zaburzenie prawidłowego stanu mikrobioty często skutkuje rozwojem chorób, które określamy nieformalnie mianem “cywilizacyjnych” – mowa między innymi o otyłości, cukrzycy czy zespole jelita drażliwego.1,4
Mikrobiota jelitowa u najmłodszych
Stan mikrobioty Twojego dziecka zależy od takich kwestii jak sposób, w jaki przyjdzie na świat lub mleko, jakim będzie karmione jako noworodek.1 Skład flory przewodu pokarmowego różni się u dzieci karmionych piersią i tych, które karmione są wyłącznie mlekiem modyfikowanym.2 Dlatego też przynajmniej przez pierwszych 6 miesięcy życia zaleca się karmienie dziecka wyłącznie piersią, ponieważ mleko mamy w naturalny sposób modyfikuje mikrobiotę jelitową, co bezpośrednio wpływa na metabolizm oraz odporność noworodka.1,2 Po tym czasie powinno się wprowadzać do diety dodatkowe produkty, nie wyłączając z niej jednak pokarmu kobiecego – nawet do 2 roku życia.
Naturalne szczepy bakterii w diecie dziecka
Rozwojowi mikroflory jelit sprzyja podawanie produktów kwaśnych, takich jak kefiry czy kiszonki. Już najmłodszym dzieciom można wprowadzać do jadłospisu produkty takie jak jogurty naturalne czy kefiry, a następnie chociażby chleby na zakwasie czy zupę ogórkową – oczywiście wszystko stopniowo i z umiarem. Z biegiem lat, możliwości pojawia się coraz więcej – starsze dziecko poznaje więcej smaków, a nowo nauczone umiejętności żucia i gryzienia pokarmów pozwalają na próbowanie rzeczy, które wcześniej najpewniej byłyby wypluwane z niesmakiem (np. kapusta kiszona). Kluczem do zdrowia jest różnicowanie posiłków – pamiętajmy o produktach pełnoziarnistych, zbożowych, ale też odpowiedniej jakości mięsie i rybach, czy serze żółtym.
Warto rozważyć też suplementację sprawdzonymi i polecanymi przez farmaceutów szczepami bakterii, jak np. Lactobacillus rhamnosus GG.2 Przy czym należy stosować takie produkty probiotyczne, których skład jest odpowiedni dla maluchów już od pierwszego roku życia. Tego rodzaju suplementy nie uczulają (nie zawierają w składzie białek mleka, laktozy ani glutenu), a zdecydowanie pomogą odpowiednio i skutecznie zadbać o “centrum” naszego zdrowia, jakim jest mikroflora przewodu pokarmowego.
Piśmiennictwo
1. Barczyńska R. Mikrobiota jelitowa i prebiotyki – znaczenie u niemowląt i dzieci. Stan Med, Pediatr. 2014; 11:711-722
2. Gałęcka i in. Kształtowanie się mikrobioty jelitowej u niemowląt warunkiem zachowania zdrowia. Stan Med, Pediatr. 2016; 13:359-367
3. Evrensel A i in. Prychobiotics. Adv Exp Med Biol. 2019; 1992: 565-581
4. Barczyńska I in. Rola mikrobioty jelit w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Stan Med, Pediatr. 2013. 1:55-62
CHIESI/MST/ALL/03/01/2022_1
